Architekt - Projektant

Projektant jest jednym z uczestników procesu budowlanego. To osoba sprawująca samodzielną funkcję techniczną, której zadaniem jest całościowe przygotowanie projektu budowlanego zgodnie z aktualnymi wymaganiami, przepisami, normami i zasadami wiedzy technicznej. Projektant, który posiada uprawnienia architektoniczne czyli architekt główny jest koordynatorem całego procesu projektowania inwestycji. Łączy on projektantów poszczególnych branż (konstruktorskiej, sanitarnej, elektrycznej itd.). Musi zapewnić zgodność projektu z wymogami formalno-administracyjnymi oraz uzyskać wszelkie wymagane opinie, zgody, decyzje i pozwolenia umożliwiające rozpoczęcie samego procesu budowy.

 

KTO MOŻE ZOSTAĆ PROJEKTANTEM?

Osoba, która chce ubiegać się o pełnienie funkcji na stanowisku projektanta musi być świadoma całej odpowiedzialności zawodowej, cywilnej a nawet karnej jaka będzie na niej spoczywać. Aby móc znaleźć się na tak ważnym w procesie budowlanym stanowisku należy przejść odpowiednią drogę edukacyjną zdobywając wiedzę teoretyczną jak i uzyskać doświadczenie poprzez praktyczną naukę przy sporządzaniu projektów oraz bezpośrednio w pracy na budowie.

Ustawa Prawo budowlane podaje jednoznacznie, że samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby, które posiadają właściwe uprawnienia budowlane, czyli mają odpowiednie wykształcenie techniczne a także praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone wydaniem decyzji przez właściwy organ samorządu zawodowego.

Dlatego najważniejszą kwestią potrzebną projektantowi są uprawnienia budowlane we właściwej specjalności, które są potwierdzeniem jego fachowości oraz umiejętności jakie posiada. Aby dojść do momentu w którym możesz podejść do egzaminu na uprawnienia budowlane musisz zgromadzić odpowiednie wykształcenie wyższe lub średnie. Jeśli zaliczymy odpowiednie szkoły oraz uczelnie uzyskać musimy wymaganą praktykę zawodową, której długość i rodzaj zależny jest od specjalności oraz zakresu o jaki będziemy chcieli się ubiegać.

Gdy oba wcześniej wymienione wymagania uda nam się spełnić to będziemy mogli podejść do procesu kwalifikacji oraz po jego pozytywnym przejściu do egzaminu na uprawnienia budowlane zdawanego przed komisją egzaminacyjną. Jeśli kandydat pozytywnie zalicza egzamin otrzymuje decyzją administracyjną uprawnienia budowlane i zostaje wpisany do rejestru Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego osób, które posiadają uprawnienia budowlane. Po opłaceniu obowiązkowej opłaty członkowskiej oraz obowiązkowego ubezpieczenia OC we właściwej izbie zawodowej wpisuje ona taką osobę na listę swoich członków dzięki czemu można oficjalnie zacząć korzystać z swoich uprawnien i sprawować funkcję projektanta.

 

JAKIE UPRAWNIENIA MUSI POSIADAĆ PROJEKTANT?

Jakie konkretnie uprawnienia budowlane pozwalają zostać projektantem?
Aby móc projektować niezbędne są uprawnienia budowlane do projektowania w danej specjalności.
Chcąc zostać głównym projektantem, który nadzoruje cały projekt, koordynuje projektantów branżowych i spina wszystko w całość należy posiadać uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej do projektowania.

Sprawa wygląda inaczej w przypadku projektantów branżowych oni oczywiście muszą posiadać uprawnienia budowlane do projektowania w swojej specjalności. I tak projektant instalacji sanitarnych musi posiadać uprawnienia do projektowania w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, projektant drogowy w specjalności inżynieryjnej drogowej, projektant instalacji elektrycznych w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych itd. Te uprawnienia potwierdzają ich specjalizację w danej dziedzinie i to oni mogą zajmować się projektowaniem zakresów dla danej branży.

 

JAKIE OBOWIĄZKI CIĄŻĄ NA PROJEKTANCIE?

W Prawie budowlanym zostały podane dokładne obowiązki jakie zostały nałożone na osobę Projektanta.

Do podstawowych obowiązków projektanta wg Prawa budowlanego należą:

1) opracowanie projektu budowlanego zgodnie z wymaganiami Prawa budowlanego, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 

2) zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności; 

3) wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez osoby, o których mowa w pkt 2, opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektu budowlanego, oraz zapewnienie zgodności projektu technicznego z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym; 

4) sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, która zostanie uwzględniona w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia; 

5) określenie obszaru oddziaływania obiektu; 

6) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów; 

7) wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań jeśli takie zaistnieją; 

8) sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych jeśli będzie potrzeba jednostkowego zastosowania danego wyrobu budowlanego;

9) sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej w zakresie: 

a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,

b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. 

10) zapewnienie sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności

 

JAKIE PRAWA PRZYSŁUGUJĄ PROJEKTANTOWI?

Porównując obowiązki do uprawnień jakie daje projektantowi prawo jest ich niewiele.

Ustawa podaje, że projektant ma prawo do:

1) wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji; 

2) żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie: 

a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia, 

b) wykonywania ich niezgodnie z projektem.

 

NADZÓR AUTORSKI

Jest bardzo ważną czynnością jaką może sprawować projektant.
Ustawa podaje, że projektant ma obowiązek sprawowania nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej.
Jest on wtedy zobowiązany do kontrolowania robót budowlanych prowadzonych na nadzorowanym obiekcie pod kątem ich wykonywania zgodnie z projektem. Ma on możliwość opiniowania proponowanych przez kierownika budowy oraz inspektorów rozwiązań zamiennych. Uchylanie się projektanta od pełnienia nadzoru autorskiego oraz wykonywanie go w sposób niedbały może pociągać za sobą w stosunku do niego odpowiedzialność zawodową.

 

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PROJEKTANTA

Projektant sprawując samodzielną funkcję techniczną w budownictwie podlega odpowiedzialności: zawodowej, cywilnej oraz karnej.

Projektant musi liczyć się z odpowiedzialnością zawodową jeżeli:

• dopuszcza się wykroczeń określonych w Prawie budowlanym, 
• powoduje zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska oraz naraża na znaczne szkody materialne
• nie spełnia lub spełnia niedbale swoje obowiązki 
• uchylając się od nadzoru autorskiego lub wykonuje go w sposób niedbały

Popełniając te wykroczenia może zostać ukarany:

• karą upomnienia
• upomnieniem z jednoczesnym nałożeniem obowiązku ponownego zdobycia uprawnień budowlanych
• zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat, oraz ponownemu pozytywnego zdania uprawnień budowlanych

Projektant podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku jeśli:

• wykonuje samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, nie posiadając odpowiednich uprawnień budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie

Jeżeli projektant spełnia niedbale swoje obowiązki i nie dochowuje staranności w czynnościach jakie wykonuje i naraża innych na utratę zdrowia i życia może być pociągnięty do odpowiedzialności na drodze cywilnej.